Waarom zou je jezelf ook niet vermoorden als auteur zijnde? Immers, het is jouw wereld, en jij mag ermee doen wat je wilt. Waar Martin Amis zijn eigen personage nog een klap liet ontwijken (als auteur zag hij de klap aankomen…) is in dit metafictionele werk van Owen Pallett, voormalig Final Fantasy geheten, de auteur wel het haasje. In het één na laatste nummer “drove” persona Lewis “the iron spike into Owen’s eyes” nadat hij al eerder weigerde aan de auteur te geven hetgeen wat de auteur wilde. Met titels als “Lewis Takes Off His Shirt” zullen wij verder niet insinueren wat dat mogelijk was.Owen Pallett heeft een groot deel van zijn nog prille carrière muziek gemaakt onder de noemer Final Fantasy, wat al één tijdverdrijf van de jongeman weggeeft. Een andere is muziek maken, en na twee albums in respectievelijk 2005 en 2006 is Heartland het derde album van de Canadees. Hij wordt vaak vergeleken met Patrick Wolf, maar qua muzikale klanken wordt de indruk gewekt alsof Owen Pallett zich meer terug trekt in de slaapkamer om al verlangend naar het plafond te staren. Wel in een slaapkamer omringd ongetwijfeld door Baudelaire en de oude Grieken. Niet dat Pallett zich niet schuldig maakt aan dominerende spelletjes, maar in Pallett’s geval is dat de literaire dominantie van auteur over persona, ofwel, het karakter in zijn nummers. En dat verliest hij.
Het verlies van controle over de gecreëerde persona – in die zin is het in principe een concept album – gaat dan wel gepaard met een rijkheid van georkestreerde arrangementen. Op het openingsnummers hoor je al de viool, zachte klanken, de warme, rustige stem van Owen, en wat lijkt als een bescheiden strijkorkest bij tijd en wijle. Dit komt bijvoorbeeld terug in het laatste kwart van deze eerste track, ‘Midnight Directives’, maar het is evident door het hele werk heen dat er enige klassieke kennis dan wel scholing aan te pas is gekomen bij de tot stand brenging van dit album. Nog maar te zwijgen over de operetteachtige vocalen op het prachtige slotakkoord ‘What Do You Think Will Happen Now?’.
Ondanks dat ik erken dat alle nummers instrumentaal zorgvuldig zijn uitgewerkt is niet alles even interessant. Het nummer ‘Keep the Dog Quiet’ heeft een interessante sudderende kwaliteit, ofwel, de violen lijken naderend onheil te voorspellen. Daarentegen is het nummer wat mij betreft te zacht waardoor deze kwaliteit ondermijnd wordt. Wat mij betreft had het wat theatraler gemogen en had dat element wat sterker naar voren mogen komen. ‘Red Sun No. 5’ heeft voor mij persoonlijk hetzelfde mankement. Het klinkt allemaal interessant, maar weet in ieder geval mij net niet echt te pakken.
Het is een punt van kritiek welke een rare wending neemt als je de rest van het album bekijkt. Sommige nummers blinken nou juist uit in opbouw. ‘Lewis Takes Action’ kent bijvoorbeeld een opliftend instrumentaal einde, maar nog duidelijker is het misschien op ‘The Great Elsewhere’, al beginnend met een typische klassieke opening, een versnelling na een derde van het nummer, en de instrumentatie drijft het nummer op een sterke manier voort, waarna het afbouwt voor het einde. ‘Oh Heartland, Up Yours’ en ‘Lewis Takes Off His Shirt’ kennen geweldige eindes voornamelijk doordat ze eindigen met de repetitie van een bepaalde zin, ofwel, een statement. En statements die repetitief worden verwerkt en met groter elan telkens worden herhaald krijgen een soort van momentum, welke evident is in elke speech ooit gehouden (“I have a dream”, “Yes we can”, “We shall ride/take/produce our own German…”, etc.). Op ‘Oh Hearland Up Yours’ is het de zin “I will not sing your praises”, in ‘Lewis Takes Off His Shirt” is het “I’m never going to give it to you”. Dit gesteund door een sterke orkestrale begeleiding die naar deze herhalingen toewerkt, maken deze nummers voor mij de spil van het album.
Deze zinnen vormen in ieder geval de “twist in the story”, ofwel, de openlijke rebelsheid van de persona, gezongen en bedacht door Owen Pallett, jegens de zanger, ofwel, Owen Pallett. Dit soort metafictionele praktijken komen in het post-modernistische en post-structuralistische literaire tijdperk vaker voor omdat eigenlijk sinds de jaren vijftig de literaire conventies en structuren in twijfel worden getrokken. Wie heeft de controle, het karakter of de schrijver (of in groter verband, controleren wij onze levens en in welke mate)? En ook, van wie zijn de woorden? Geven die de gedachten van de schrijver weer, of van Lewis? Tevens kan je jezelf afvragen of Owen Pallett zich identificeert met Lewis of met het karakter Owen Pallett in de teksten? Verder geeft Pallett door het invoegen van zichzelf als karakter in de nummers aan dat het hier gaat om fictie, immers de schrijver zit in het verhaal zelf, dus is het niet een realistisch verhaal, want dat zou betekenen dat Pallett dood is, want dat lot treft hem op dit album.
Hoe dan ook, het personage Lewis komt in opstand tegen zijn “auteur”, Owen. Het wordt al duidelijk dat het karakter gevangen zit in fictie in het nummer ‘Keep the Dog Quiet’ wanneer er wordt geklaagd “This place is a narrative mess”. Dat Lewis zich beperkt voelt in zijn vrijheid van keuze en dat hij voelt dat hij gecontroleerd wordt door de impulsen en fancies van de schrijver is duidelijk in het nummer ‘Lewis Takes Action’: “My every move is guided by the bidding singer”. Als gezegd, de eindzinnen (statements) in de nummers ‘Oh Heartland, Up Yours’ en ‘Lewis Takes His Shirt Off’ geven een openlijke rebelsheid aan jegens zijn “auteur” omdat hij niet meer naar diens pijpen wil dansen (en de teksten interpreterend vanuit een Queer Study perspective, vrij letterlijk).
De auteur, vanuit de bovenstaande interpretatie (en zeker niet de enige mogelijke, mind you), stuurde Lewis weg van zijn boerenleven met vrouw en kinderen voor het, vanuit het oogpunt van de schrijver, “echte geluk”, wat misschien wel zo is voor de “auteur”, maar misschien niet voor Lewis. Vandaar de opstand, vandaar de dood van de “auteur” Owen in het nummer ‘Tryst with Mephistopheles’, en, in dat licht gezien, misschien wel de opstand tegenover de temptations van de duivel. Mephistopheles haalt immers de ziel van Faust op wanneer Faust deze verkoopt aan de duivel. De twee laatste stanza’s eindigen met de zinnen “You never even knew me” en “The author has been removed”. Je kan het verhaal eigenlijk in meerdere manieren opvatten, twee voorbeelden enerzijds de restrictie die het normatieve leven (vrouw, kinderen, werk) op Lewis legt, of de restrictie van de verlangens van Owen, ofwel, het niet kunnen krijgen van de liefde die je wilt. Overigens veel verwijzingen naar de kerk en het kerkelijke, dus ook daarin kan je een interpretatie vinden.
Het album Heartland van Owen Pallett kent wat dat betreft dus wel een thema en fascinerende teksten bovenop georkestreerde nummers. Het laatste nummer, ‘What Do You Think Will Happen Now’ krijgt een grote impuls door de operettezang, en veel nummers zitten goed opgebouwd in elkaar. Wat dat betreft is het jammer van de langzame start, want voor mijn gevoel kwam het album pas echt op gang bij het vijfde nummer, wat dat betreft toepasselijk getiteld ‘Lewis Takes Action’. En hoewel je een case zou kunnen maken waarom net bij dat nummer er iets meer vlam in de pan komt lijkt het mij toch niet dat Owen Pallett welwillend de eerste vier nummers zou opofferen voor dit doel. Je zou in ieder geval kunnen zeggen dat de atmosfeer die de eerste vier nummers dienen over te brengen minder goed bij mij persoonlijk aankwamen dan de nummers daarop. Want net als bij een boek, het moet je nog steeds raken op een gut level wil je het doorzitten. En of dat het geval is blijft uiteraard altijd een persoonlijke matter, maar de zorgvuldig gestructureerde muziek en de ideeën en thema’s die door het album heen lopen zorgen er in ieder geval voor dat een pet mag worden afgenomen voor het werk en de thought die er door Pallett is ingestoken. In mijn mening kan er nog aan het eerste deel van het album geschaafd worden, maar de combinatie van interessante teksten en de georkestreerde muziek zorgen dat in ieder geval ik het een sterke derde LP van Pallett vind.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten